Ne Zaman Ortalama Ne Zaman Medyan?
Ortalama ve Medyan gibi temel istatistiksel kavramları tanımak, veriyi doğru yorumlamak için önemlidir. Verinin dağılımına göre, doğru temsil eden ölçüyü seçmek yanıltıcı sonuçlardan kaçınmanı sağlar. Çarpık dağılımda Medyan daha uygunken, normal dağılımda Ortalama tercih edilir.
KISA BLOG
Önce bu kavramları bilmeyenler için tanıtalım. Bilenlere selamlar. Onlara da uygun içeriklerim olabilir. Önce bir temel oluşturalım 😇
Ortalama: Verini topla, kaç birim varsa o sayıya böl.
Medyan: Verini küçükten büyüğe sırala, ortadaki değeri al. Örneğin, 31 veri varsa 16. Değer Medyandır. 30 veri varsa 15. Ve 16. Değerin ortalamasını Medyandır.
Mesela:
1 3 5 7 9 gibi bir veri setinde ortalama vermede bir sorun yok. Çünkü Ortalama ile Medyan eşit.
Fakaaaat
1 3 5 7 55 gibi bir veri setinde ortalama verirsen Ortalama yaklaşık 14 çıkarken Medyan 5te kalır.
Peki 14 mü verini daha iyi temsil eder 5 mi? Bence 5 😊
Verinin dağılımı çarpıksa (bu örnekte sağa çarpık çünkü küçük değerlerde yığılma var çünkü büyük değerde uç değer var) bu durumda veri normal dağılım yani çan eğrisi görünümü vermez. Histogram grafiğinde bunu görebilirsin.
Kıssadan hisse:
Verin çarpıksa, normal dağılıma uymuyorsa, standart sapma büyükse (ortalamanın yarısından fazlaysa), ortalama senin verini iyi temsil etmez, yanıltır. O yüzden Medyan daha uygun. Baktın verin normal dağılıyor ortalamayı rahatlıkla verebilirsin. Ama normal dağılım yoksa, Medyan verini daha doğru ifade eder.
ÖNEMLİ NOT:
Ortalama, standart sapma değeri ile verilince anlam ifade eder.
Medyan da Q1-Q3 değeri veya minimum-maksimum değerleri ile...
Yeni şeyler duymuş olabilirsin. İstersen zamanla hepsini açıklayabilirim 😊